Byrðarnar sem við berum

Ég talaði við nokkra einstaklinga í dag og hef talað við á undanförnum vikum sem hafa kennt mér alveg ótrúlega mikið og vakið mig mikið til umhugsunar.

Eitt af því sem ég hef tekið eftir og verið að hugleiða í dag eru byrðarnar sem við berum.

Það er einhvern veginn þannig að alltof margir hafa lent í alls konar alvarlegum áföllum á ævinni og einhvern veginn burðast fólk með þessi sár á sálinni án þess að geta grætt þau. Enginn sagði að lífið yrði auðvelt og því miður þá fylgir það mannlegri tilveru að geta lent í alveg hræðilegum áföllum eins og að missa ástvin á voveiflegan hátt, upplifa slys, árásir, nauðganir og ýmislegt annað. Áföll þar sem raunveruleg hætta skapast fyrir fólk sjálft eða ástvini þeirra og stundum ekki bara hætta heldur voveiflegur atburður sem markar fólk til lífstíðar.

Í einhverjum tilfellum tel ég líklegt að ekki hafi verið brugðist rétt við á sínum tíma. Áfallið hafi riðið yfir og svo hafi smám saman snjóað yfir sárið og það troðist lengra og lengra ofan í lífsbakpokann. Svo langt að nú veit fólk ekki hvernig það á að geta náð til þess aftur og unnið úr áfallinu. Það getur líka verið svo sársaukafullt að rífa slíka hluti upp að fólk hreinlega leggur ekki í það. Í stað þess heldur það áfram, með þungan bakpoka og reynir að gera það besta úr degi hverjum. Tekst stundum að gleyma en man svo stundum eftir sárinu sem rifnar reglulega upp úr og blæðir. Þar til snjóar yfir á ný og snjórinn hleðst yfir.

Ég held að við Íslendingar hefðum gott af því að ræða meira opinskátt um tilfinningavanda, áföll og sálarlífið almennt. Við þurfum að vinna að því að bestu mögulegu viðbrögð séu sýnd þegar fólk lendir í áföllum og eftirfylgnin sé góð. Það er fjárfesting til framtíðar fyrir einstaklinginn og samfélagið. Við erum nefnilega oft að "kasta krónunni fyrir aurinn" og spara á stöðum sem koma út í kostnaði annars staðar í sama kerfi.

Daglegt líf er ekkert einfalt. Við erum ekkert einfaldar verur og erum samsett úr mörgum þáttum m.a. tilfinningalífi okkar og líkama. Við þurfum að sinna öllum þessum þáttum til þess að allt gangi upp. Þurfum að hreyfa okkur, sofa rétt, borða rétt, eiga í góðum tengslum, hafa hlutverk, vera meðvituð um hugsanir okkar, tilfinningar og hegðun og vera stöðugt á verði fyrir heilsunni og merkjum um að við séum að renna út af sporinu. Sé fólk líka með áfall troðið einhvers staðar ofan í bakpokanum vandast málið enn frekar. Búum við við erfiðar aðstæður þá verður líka erfiðara að sinna þessum þáttum. 

Enginn ræður því hvar eða hvernig hann fæðist í þennan heim. Fólk velur sér heldur ekki áföll eða sjúkdóma af hlaðborði. Þess vegna er það okkar sem samfélags og okkar sem einstaklinga í samfélaginu að hugsa vel um okkur sjálf og um samborgara okkar. Það er okkar að byggja upp kerfi sem bregst á sem bestan hátt við þeim erfiðleikum sem upp koma og veitir réttan stuðning til uppbyggingar.

Þannig getum við vonandi létt byrðarnar eitthvað.